درمان زخم: موثرترین روش‌های بهبود زخم

درمان زخم‌ که با روش‌های معمول بهبود نمی‌یابد و یا سرعت بهبودی به شدت آهسته‌ای دارد، بسیار پیچیده است. درمان این نوع زخم‌ها با توجه به سن بیمار، وضعیت سلامت کلی و علت ایجاد زخم متفاوت است.

معمولا زمانی که در بدن زخمی ایجاد می شود می تواند فرد را دچار دلهره و نگرانی کند، ولی اگر این زخم عمیق تر باشد نگرانی و ترس چند برابری را به همراه خواهد داشت. از همه مهم تر این نوع زخم ها از درد بسیار زیادی برخوردار هستند و روند درمانی آن ها نیز در مقایسه با سایر زخم ها کمی پیچیده تر خواهد بود.

جهت درمان برخی زخم‌ها مراقبت‌ها و اصول درمانی ویژه‌ای لازم است که در ادامه‌ی این مقاله به ارائه‌ی توضیحات تکمیلی در مورد آن می‌پردازیم.

درمان زخم توسط چه کسی انجام می شود؟

در صورتی که زخم‌ دچار خونریزی، درد و ترشحات چرکی شد و اگر علائمی مانند تب دارید ممکن است با عفونت در محل زخم مواجه شده باشید. در اولین مرحله جهت درمان زخم می‌توانید به یک پزشک عمومی مراجعه نمائيد. پس از اینکه دوره‌ی درمان کامل شد اگر نشانه‌ای از بهبودی مشاهده نکردید و یا روند بهبود زخم‌ها با کندی همراه بود و یا در هر مرحله که نشانه‌هایی از عود زخم مشاهده کردید باید به یک پزشک متخصص بیماری‌های عفونی مراجعه نمائید. در اکثر موارد عدم بهبود زخم‌ها به دلیل عفونت‌هایی است که در محل زخم تشکیل می‌شود.

در صورتی که دچار شرایط زیر هستید باید هرچه سریعتر به اورژانس مراجعه نمائید:

• زخم باز که عمق آن بیشتر از 1.5 سانتی متر است.
• خونریزی‌هایی که با فشار دادن زخم متوقف نمی‌شود.
• خونریزی زخم که بیشتر از 20 دقیقه طول بکشد.
• خونریزی‌هایی که به دلیل تصادف و یا یک آسیب جدی ایجاد شده باشد.

روش‌های درمان زخم چیست؟

در مرحله‌ی اول باید علت ایجاد زخم و عدم بهبود آن طی فرآیندهای طبیعی شناسایی شود. به عنوان مثال برای درمان زخم پای دیابتی که ناشی از عدم کنترل قند خون است ابتدا باید قند خون بیمار کنترل شود و یا زخم‌های ناشی از واریس نیاز به جراحی زخم دارد. جهت درمان زخم در مرحله اول باید این اقدامات انجام شود:

• معاینات فیزیکی مانند معاینه‌ی زخم و ارزیابی جریان خون در محل زخم
• دریافت اطلاعات کامل در مورد جراحی‌هایی که اخیرا انجام شده است، داروهایی که بیمار مصرف می‌نماید و هرگونه بیماری مزمن.
• آزمایش خون و ادرار
• بیوپسی از زخم جهت بررسی میکروارگانیسم های بیماریزا

با توجه به نتایج حاصله از معاینات اولیه گزینه‌هایی که جهت درمان زخم وجود دارد عبارت است از:

• تمییز کردن زخم برای از بین بردن هرگونه آلودگی.
• تزریق واکسن کزاز در مواردی که زخم از آسیب‌های ناشی از ضربه و یا افتادگی باشد.
• بی‌حس کردن زخم و انجام معاینات عمیق جهت بررسی بافت‌های داخلی
• برداشتن بافت مرده‌ی پوست با روش جراحی (با کمک بی‌حسی موضعی)
• بخیه کردن زخم‌های بزرگ
• پانسمان زخم که با توجه به شدت و نوع زخم توسط پزشک متخصص باید انجام شود.
• در صورتی که زخم همراه با درد باشد داورهای مسکن تجویز می‌شود.
• تجویز داروهایی جهت درمان عفونت زخم، تب و یا سایر عوارض
• قطع مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد التهاب و استروئیدها که در روند بهبود زخم‌ها اختلال ایجاد می‌نماید.
• درمان بیماری‌های مزمن مانند کم خونی که می‌تواند روند بهبود زخم را به تاخیر بیندازد..
• در صورتی که زخم به دلیل برخی از بیماری‌ها مانند سرطان‌های پوستی ایجاد شده باشد، جراحی و یا پرتودرمانی توصیه می‌شود.
• در بیماران دیابتی که خونرسانی ضعیف مانع از بهبود زخم‌ها شود باید روند خونرسانی عروق را بهبود بخشید.

مهم ترین عوامل تاثیر گذار در درمان زخم چیست؟

در درمان زخم اگر تمامی نکات مراقبت رعایت شوند روند بهبودی آن نیز به طبع تسریع می‌شود، ولی توجه داشته باشید که وجود برخی از عوامل می تواند روند درمانی را دچار اختلال کند که عبارتند از:

• وجود عفونت در زخم منجر به طولانی تر شدن روند بهبودی زخم می شود.
• مبتلا بودن به بیماری دیابت بهبود زخم را کندتر کرده و منجر به مزمن شدن زخم می شود.
• چاقی از دیگر عوامل تاثیر گذار در روند بهبودی زخم به شمار می رود که احتمال ایجاد عفونت، کشیدگی زخم و باز شدن آن را به همراه خواهد داشت.
• بالا بودن سن از دیگر عوامل تاثیر گذار در روند بهبودی زخم به شمار می رود.
• مصرف سیگار و دخانیات
• داشتن استرس و اضطراب می تواند تغذیه نامناسب، عدم داشتن خواب کافی، و مصرف دخانیات را به همراه داشته باشد که تمامی موارد نام برده برروی کاهش روند بهبودی تاثیر بسزایی دارد.
• ضعیف بودن جربان خون که می تواند به دلیل گرفتگی عروق یا ابتلا به برخی از بیماری ها نظیر واریس باشد.
• مصرف برخی از دارو ها نظیر دارو های مربوط به شیمی درمانی در روند بهبودی زخم تاثیر بسزایی دارد.

تمامی موارد نام برده در واقع جزء مهم ترین عوامل تاثیر گذار در روند درمان زخم محسوب می شود که می تواند روند درمان را کند تر کند.

بهترین روش درمان زخم چیست؟

بهترین روش درمان زخم با توجه به عامل ایجاد کننده زخم می‌تواند متفاوت باشد و باید توسط بهترین کلینیک زخم انتخاب شود. در حالت کلی اولین و بهترین درمان عبارت است از:

• بی‌حس کردن ناحیه
• تمییز کردن زخم
• ضد عفونی کردن پوست و جراحت
• بخیه و پانسمان
• تزریق واکسن کزاز در صورت نیاز

بعد از این مراحل بیمار می‌تواند به منزل بازگردد. تعویض پانسمان و مصرف داروهای تجویز شده در منزل طبق اصولی که پزشک آموزش داده باید انجام شود.

آیا تغذیه مناسب نقشی در درمان زخم دارد؟

بله، رژیم غذایی می‌تواند روند بهبود زخم را تسریع ببخشد. در صورتی که دچار زخم‌ مزمن هستید این نکات را در رژیم غذایی خود رعایت نمائید:

• مواد غذایی حاوی ویتامین C را در رژیم غذایی روزانه‌ی خود بگنجانید. جهت ساخت کلاژن و بهبود زخم‌ها ویتامین C یکی از عناصر ضروری است.
• میوه‌ و سبزیجات تازه را در تمام وعده‌های غذایی خود قرار دهید.
• مواد غذایی شامل ویتامین A، مس و روی را جهت بهبود زخم‌ها به صورت مرتب مصرف نمائید.
• در صورتی که مکمل‌های دارویی برای شما تجویز شده است آنها را طبق دستورالعمل مصرف کنید.
• به میزان کافی آب و مایعات مصرف نمائید. هیدراته ماندن بدن نقش مهمی در بهبود زخم‌ها دارد.

نکات خودمراقبتی در درمان زخم چیست؟

برخی از نکات خودمراقبتی که می‌تواند در کنار درمان‌های پزشکی به درمان زخم‌ کمک نماید عبارتند از:

• از مصرف هرگونه دارویی که می‌تواند در روند بهبود زخم‌ها اختلال ایجاد نماید خودداری نمائید. داروهای ضد التهابی مانند آسپرین می‌توانند عملکرد سیستم ایمنی بدن را مختل نمایند. فهرست تمام داروهایی که مصرف می‌نمائید را به پزشک خود اطلاع بدهید.
• پانسمان زخم خود را طبق دستورالعملی که پزشک به شما آموزش داده است انجام دهید. گاهی اوقات لازم است برای تعویض پانسمان به درمانگاه بروید.
• از مصرف کرم و پمادهای ضدعفونی کننده، ژل‌های شستشوی زخم و سایر موارد بدون تجویز پزشک خودداری نمائيد.
• به صورت منظم ورزش نمائید. ورزش باعث بهبود جریان خون، افزایش سلامت عمومی و سرعت بخشیدن به روند بهبود زخم می‌شود.
• سیگار کشیدن را تا زمان بهبود کامل زخم‌ها متوقف نمائيد.
• در صورتی که دچار بیماری مزمن مانند دیابت هستید با مصرف به موقع داروها، بیماری‌ خود را مدیریت و کنترل نمائید.
• در صورت کبودی و تورم می‌توانید از کمپرس یخ استفاده کنید.

کلام پایانی

ایجاد شدن زخم‌های عمیق در بدن بسیار مهم است و اگر به‌موقع اقدامی برای درمان زخم انجام نشود، می‌تواند منجر به بروز مشکلات متعددی شود. قانقاریا، قطع عضو، آسیب عصبی و عفونی شدن از جمله اتفاقاتی هستند که می‌توانند در مواجهه با زخم عمیق به وجود بیایند. مهم‌ترین امر در این موقعیت، اقدام به‌موقع و پانسمان کردن زخم تا زمان دریافت کمک پزشک خواهد بود.

در صورتی که روند بهبود زخم شما با کندی همراه بود و یا به مرور شدت درد و یا سایر عوارض ناشی از زخم افزایش پیدا کرد از هر گونه خوددرمانی باید بپرهیزید و در اولین فرصت به پزشک مراجعه نمائيد.

سوالات متداول درمان زخم