تغذیه، یکی از مهم ترین مواردی است که افراد دیابتی باید به آن اهمیت دهند. چرا که تغذیه سالم و متعادل در کنار ورزش و فعالیت بدنی، به کنترل سطح قند خون در بیماری دیابت کمک می کند. مصرف ویتامین ها در کنار غذای سالم باعث سالم ماندن بیشتر بدن میشود.
تاثیر تغذیه در بیماران دیابتی
تاثیر تغذیه در بیماران دیابتی بسیار مهم می باشد. از جمله مزایای داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کنترل سطح قند خون، فشار خون و کلسترول
- کاهش وزن
- پیشگیری از بروز مشکلات و عوارض ناشی از دیابت ( مراقبت از پای دیابتی و…)
مصرف کدام مواد غذایی به بیماران دیابتی توصیه می شود؟
در این بخش به برخی از مواد غذایی مورد نیاز بیماران دیابتی اشاره خواهیم کرد:
مصرف فیبر در رژیم غذایی
مصرف فیبر غذایی در رژیم بیماران مبتلا به بیماری دیابت بیشتر از افراد دیگر توصیه می شود. پژوهشهای مختلفی که در مورد نقش تغذیه در پیشگیری و کنترل دیابت صورت گرفته است نشان داده اند که مصرف فیبرهای غذایی به ویژه ترکیباتی که حاوی ترکیبی از فیبرهای محلول و نامحلول هستند نقش مثبتی در کاهش و کنترل قند خون دارند. به همین دلیل توصیه می شود که بیماران مبتلا به دیابت به همراه غذا، مقادیر کافی سبزیجات مصرف کنند و نانهای سبوسدار و غلات سبوسدار را به جای نانهای معمولی استفاده کنند. مواد حاوی فیبر غذایی شامل: حبوبات مثل لوبیا و عدس و میوه هایی مثل سیب ، گلابی ، زردآلو ، میوه های توت مانند ، پرتقال ، هلو و آلو حاوی فیبر هستند که سطح قند خون را به کندی افزایش می دهند، ولی در مصرف آنها نباید زیاده روی کنید.
اسید چرب امگا 3
مصرف اسید چرب امگا 3 که در منابع غذایی مختلفی مثل ماهی، گردو و سویا وجود دارد در بیماران مبتلا به دیابت به ویژه در کودکان مبتلا به این بیماری به کنترل و کاهش قند خون کمک میکند.
قهوه مخلوط
قهوه برای برخی افراد مفید است اما برای بیماران دیابتی در صورتی که مخلوط باشد، تاثیر بدی بر وضعیت آن ها می گذارد. آن را می توان با مواد دیگری مانند شربت یا شکر ترکیب کرد. برای مثال قهوه مخلوط برای بیماران دیابتی مفید نیست.
آبنبات
همانطور که در بالا ذکر شد، شکلات برای دیابتی ها بسیار خطرناک است چون قند بالا و مواد مغذی کمی دارد. آبنبات همچنین باعث چاقی می شود این موضوع به دلیل سطح بالای شکرش می باشد که می تواند منجر به دیابت نیز شود.
مویز کشمش
مصرف کشمش و یا میوه های خشک دیگر منجر به گلوکز بالا خواهد شد چون حاوی سطح قند بالایی است. کشمش و دیگر میوه های خشک بسیار متمرکز خواهند بود و منجر به بالا رفتن قند خون خواهند شد. به همین دلیل است که افراد مبتلا به دیابت، اجازه مصرف آن را ندارند.
شیر
برای برخی افراد، نوشیدن شیر باعث ایجاد بدن سالم خواهد شد. هم چنین از ورود ویروس ها جلوگیری می کند. اما در صورت نوشیدن آن، خطر ابتلا به دیابت را افزایش خواهید داد. چربی اشباع شده شیر، می تواند مقاومت انسولین را بدتر کند. نوشیدن شیر کم چرب و یا شیر بدون چربی مناسب هستند.
بیشتر بخوانید: زخم پای دیابتی: از علت تا نشانه ها
مواد غذایی مضر برای بیماران دیابتی
در مقابل، توصیه می شود مصرف مواد غذایی زیر تا حد امکان محدود شود:
- غذاهای سرخ کرده
- غذاهای شور
- شیرینی جات، آبنبات و بستنی
- نوشیدنی های قندی
- نوشیدن آب، به جای نوشیدنی های قندی، آب میوه ها و قهوه توصیه می شود.
مصرف مشروبات الکلی باید در افرادی که دارای علائم بیماری دیابت هستند، تا حد امکان محدود شود. در بیمارانی که جهت تنظیم سطح قند خون شان، انسولین و یا داروهای دیابت مصرف می کنند، نوشیدن الکل باعث افت قند خون خواهد شد.
نکات مهم در بیماری دیابت
برخی بیماران دیابتی زمان مصرف وعده های غذایی شان مانند قبل خواهد بود و تغییری در برنامه غذایی شان ایجاد نخواهد شد. این حالت به نوع داروهای مصرفی و هم چنین نوع انسولین دریافتی بستگی دارد. گاهی صرف نظر از یک وعده غذایی می تواند باعث افت شدید قند خون شود.
تغذیه در بیماران دیابتی شامل نکاتی مانند موارد زیر می باشد:
- مصرف میزان متعادل و مناسب وعده های غذایی به کنترل سطح قند خون و وزن بدنی بیماران دیابتی کمک می کند. در خصوص میزان کالری مورد نیاز و اندازه وعده های غذایی در طول روز باید با پزشک مشورت داشت.
- اگر بیمار دیابتی اضافه وزن داشته باشد، توصیه می شود که وزن کم کند، به همین خاطر مصرف کالری روزانه و مواد غذایی چرب و شیرین باید محدود و تا حد امکان از سبد غذایی حذف شوند.
- از آن جایی که کربوهیدرات در بدن تبدیل به گلوکز می شود، تاثیر مستقیم بر سطح قند خون می گذارد. میزان مصرف کربوهیدرات در افراد دیابتی به میزان فعالیت بدنی فرد و هم چنین داروهای مصرفی بستگی دارد.
- نشاسته، میوه ها و شیر سرشار از کربوهیدرات هستند. سعی شود مصرف نان سفید، برنج سفید و نوشیدنی های قندی محدود و در مقابل، میوه و سبزیجات مصرف شود.
- در خصوص مصرف ویتامین ها و مکمل ها، باید گفت که در صورتی که ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن از طریق رژیم غذایی تامین نشود، مصرف مکمل توصیه می شود، البته در خصوص اثرات و عوارض جانبی مصرف آن ها با پزشک مشورت کنید.
نتیجه گیری
رژیم غذایی که با مشاوره متخصص تغذیه تهیهشده باشد نهتنها عوارض ندارد بلکه در پیشگیری از بیماریهای مختلف نیز مفید است. نکته حائز اهمیت این است که از استفاده خودسرانه از برنامههای غذایی موجود در اینترنت پرهیز کنید چراکه تنظیم یک برنامه غذایی مستلزم ارزیابی جنبههای مختلف فرد ازجمله وزن، قد، سطح قند خون و میزان تحرک است که اگر در برنامه غذایی لحاظ نگردد آسیبهای جدی برای فرد به دنبال خواهد داشت.