بیماری دیابت می‌تواند عوارض بسیاری را ایجاد نماید که یکی از آنها آسیب رساندن به اعصاب می‌باشد که این موضوع بر اعصاب محیطی و مرکزی مانند پاها، دست ها و اندام‌های داخلی می‌تواند تاثیرگذار باشد. این اعصاب مسئول رساندن پیام‌ها از مغز به سایر نقاط بدن و بالعکس می‌باشد، همچنین سیگنال‌هایی جهت کنترل ریه و قلب به این اندامها ارسال می‌نماید بنابراین هرگونه آسیب به اعصاب می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات جدی در قسمت‌های مختلف بدن شود. ما در این مقاله در خصوص انواع نوروپاتی دیابتی صحبت خواهیم کرد پس تا انتها همراه باشید.
انواع نوروپاتی دیابتی
نوروپاتی دیابتی به 4 دسته تقسیم می‌شود و بیماران ممکن است یکی از انواع این بیماری و یا ترکیبی از آنها را به صورت همزمان تجربه نمایند.
نوروپاتی محیطی دیابتی
شایع ترین نوع نوروپاتی است که منجر به آسیب اعصاب به ویژه اعصاب دست و پا می‌شود. جهت پیشگیری از این نوع نوروپاتی چکاپ سالیانه ضروری می‌باشد.
نوروپاتی حسی دیابتی
خطر اصلی این نوروپاتی از دست دادن حس درد، دما و یا لامسه به خصوص در پاها می‌باشد. زمانی این اتفاق می‌تواند خطرناک باشد که بیمار متوجه درد و یا آسیب‌های جزئی ایجاد شده در پا نشود، زخم‌های کوچک و یا بزرگ ایجاد شده در پا به دلیل عدم ایجاد درد و مراقبت لازم می‌تواند به سرعت دچار عفونت و زخم پای دیابتی شود که عواقب شدیدی مانند قطع انگشت پا یا کل پا را در پی خواهد داشت.
علائم نوروپاتی حسی در دست، پا و یا بازو عبارت است از:
- سوزن سوزن شدن
- عدم حس درد و بی حسی
- عدم احساس تغییر دما
- عدم هماهنگی بین مفاصل
- سوزش و حس بد داشتن در پاها
- گزگز و مور مور شدن اندامها
- نوروپاتی اتونوم دیابتی
نوروپاتی اتونوم دیابتی
این نوع از نوروپاتی می‌تواند منجر به آسیب به اعصابی که کنترل اندامها و غدد را در اختیار دارند شود، همچنین در کنترل عملکردهای مانند تخلیه معده، ضربان قلب و یا کنترل اندام ها جنسی تاثیرگذار است. برخی از مشکلات این نوع نوروپاتی عبارتند از:
- گاستروپازی: عدم حرکت غذا در سیستم گوارش که می‌تواند منجر به نفخ، یبوست و یا اسهال شود.
- بی‌اختیاری ادرار
- ضربان قلب نامنظم
- از بین رفتن غدد عرق که می‌تواند منجر به عدم تحمل گرما و خشکی پوست شود.
- تغییر در حس چشایی
- ناتوانایی جنسی (اختلال در حفط نعوظ)
نوروپاتی حرکتی دیابتی
آسیب به اعصابی که کنترل حرکات را بر عهده دارند می‌شود، در پی این نوروپاتی عضلات به مرور دچار ضعف و تحلیل می‌شوند و مشکلاتی در عملکرد روزانه بیماران مانند راه رفتن و یا انجام کارهای ساده مانند پوشیدن لباس می‌شود.
دلیل ایجاد نوروپاتی دیابتی
نوروپاتی یکی از عوارض دیابت است که در مدت زمان طولانی ایجاد می‌شود. سطح بالای گلوکز با گذشت زمان می‌تواند منجر به آسیب به رگ‌های خونی ظریف اعصاب شود. این آسیب در بسیاری از قسمت های بدن ممکن است ایجاد شود و با توجه به شدت آسیب وارد شده عوارض مختلفی را ایجاد خواهد کرد.
علائم نوروپاتی
اعصاب پیام‌های شیمیایی که از مغز به اندامها ارسال می‌شود و پیام‌هایی که از اندامها به مغز ارسال می‌شود را کنترل می‌نمایند. زمانی که اعصاب دچار آسیب شوند نمی‌توانند این پیام‌ها را به درستی منتقل نمایند در نتیجه منجر به بی‌حسی، سوزن سوزن شدن، سوزش و درد خواهد شد.
میزان درد و حس‌هایی که پیشتر ذکر شد در شب بیشتر خود را نشان می دهد ، علت تشدید علائم در شب به درستی مشخص نیست اما به نظر می‌رسد پایین آمدن دما در شب، افزایش تمرکز و حساسیت نسبت به بدن در هنگام خوابیدن می‌تواند از عوامل افزایش دردهای نوروپاتی در هنگام شب باشد.
کاهش کیفیت زندگی و ایجاد مشکلات روحی به دلیل دردهای مزمن و طولانی مدت از جمله عوارض نوروپاتی دیابتی می‌باشد.
درمان نوروپاتی دیابتی
همه جای دنیا این اعتقاد وجود دارد که آسیب وارد شده به اعصاب که به دلیل نوروپاتی دیابتی ایجاد شده است قابل درمان نیست (اعصابی که دچار آسیب شده‌اند قادر به ترمیم خود نمی‌باشند) اما در مجموعه “دکتر زخم” نوآوری های جدیدی جهت ترمیم اعصاب محیطی در حال انجام است و نتایج مثبت خیلی خوبی را هم به همراه داشته است و دیده شده آسیب های اعصاب را می‌توان تحت درمان قرار داد.
همچنین با کنترل قند خون، کنترل چربی و فشار خون و استفاده از مکمل های خاص می‌توان از پیشرفت بیماری نوروپاتی دیابتی جلوگیری نمود.
برخی از درمان‌های رایج که اکثر مراکز جهت کنترل علائم نوروپاتی دیابتی انجام میدهند عبارتند از:
- استفاده از داروهایی جهت کنترل تهوع و استفراغ
- استفاده از مسکن در درمان نوروپاتی حسی
- دارودرمانی در کنترل نعوظ در آقایان
جلوگیری از نوروپاتی دیابتی
از جمله روش های رایج برای پیشگیری از نوروپاتی دیابتی:
- کنترل قند خون جهت حفاظت از رگ‌های اعصاب
- چک کردن مرتب پاها به صورت روزانه توسط بیمار جهت بررسی انواع حس‌ها در این قسمت
- چکاپ سالیانه توسط پزشک به منظور بررسی علائم نوروپاتی
کلام آخر
همان طور که در این مقاله ذکر شد نوروپاتی دیابتی می‌تواند علائم خفیف مانند گزگز و سوزش و درد در دست و پا تا علائم شدید مانند بی حسی کامل اندامها و اختلال در عملکرد روده و ناتوانی جنسی ایجاد نماید، عدم توجه به سطح قند خون و بررسی‌ها منظم توسط پزشک می‌تواند منجر به ایجاد عوارض خطرناکی مانند زخم پای دیابتی شود بنابراین توصیه می‌شود در صورتی که دچار بیماری دیابت هستید تمام داروهای تجویز شده را طبق دستورالعمل مصرف نموده و به صورت روزانه قند خون و فشار خون را کنترل نمائید همچنین آزمایش‌های دوره‌ای برای بررسی سطوح چربی داشته باشید. جهت بهره گیری از جدیدترین متد درمان نوروپاتی پاها میتوانید به مرکز مراقبت از پا دکتر زخم واقع در شهرک غرب تهران، کلینیک دیابت تابان مراجعه کنید و نوبت نوروپاتی دریافت کنید